Θριαμβος στη Νεα Υορκη - Αναταραξεις με την Κρατικη και συναυλια για την Ουκρανια στην Αθηνα για το Λεωνιδα Καβακο

Θρίαμβος στη Νέα Υόρκη - Αναταράξεις στην Αθήνα για το Λεωνίδα Καβάκο

Νέα Υόρκη. Κείμενο: Φώτιος Καλιαμπάκος.

Ο κορυφαίος Έλληνας σολίστας αφού ολοκλήρωσε με θριαμβευτικό τρόπο τη σειρά των εμφανίσεών του ως Perspective Artist στο Carnegie Hall θα πραγματοποιήσει στην Αθήνα μια εμφάνιση για την πολύπαθη Ουκρανία με τα έσοδα της να διατίθενται στην εκ νέου ανέγερση του κατεστραμμένου μαιευτηρίου της Μαριούπολης.



Παραβίασε τις ..αρχές της για τον Καβάκο!

Με την Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστώνης πραγματοποιήθηκε η τρίτη και τελευταία εμφάνιση του Λεωνίδα Καβάκου στη Νέα Υόρκη. Ο κορυφαίος Έλληνας σολίστας ήταν φέτος ο προσκεκλημένος Perspective Artist του κορυφαίου θεσμού κάτι που σημαίνει ότι εκτός από τις περισσότερες απ’ ότι συνήθως εμφανίσεις του, τού δόθηκε η επιπλέον ευκαιρία να συνδιαμορφώσει το πρόγραμμα και τις συμπράξεις του. Έτσι για την τελευταία του φετινή εμφάνιση επελέγη το γραμμένο ειδικά για αυτόν Δεύτερο Κοντσέρτο για Βιολί της πολυβραβευμένης Unsuk Chin. Ο Καβάκος ήταν λίγες εβδομάδες πριν τη συναυλία στη Νέα Υόρκη ο σολίστας της παγκόσμιας πρεμιέρας του έργου στο Λονδίνου και λίγες μέρες πριν της αμερικανικής στη Βοστώνη. Η γεννημένη στην Σεούλ Chin μετά από τις σπουδές στη γενέτειρά της σπούδασε στη Γερμανία μεταξύ άλλων υπό τον György Ligeti. Για το έργο της «Θραύσματα σιωπής» η Chin είπε ότι θεωρεί δύσκολο να γράψει μια μοντέρνα συνθέτης ένα Κοντσέρτο για Βιολί κάτι που είναι μια φόρμα παλαιότερων εποχών και γι’ αυτό το λόγο έχει γράψει ένα μόνο τέτοιο έργο για κάθε όργανο.  Αποφάσισε όμως να «παραβιάσει» τις αρχές της και να γράψει ένα δεύτερο τέτοιο έργο εξαιτίας της συνάντησής της με το Λεωνίδα Καβάκο.


Ένας διάλογος με τη μουσική προσωπικότητα   του Καβάκου


Η επαφή της με τη μοναδική, στα λόγια της Chin, μουσικότητα και καλλιτεχνική προσωπικότητα του Καβάκου την ώθησε να γράψει ένα έργο πολύ διαφορετικό από το προηγούμενό της Κοντσέρτο για βιολί, χρησιμοποιώντας όπως είπε υλικό τόσο από ένα έργο που είχε συνθέσει για τη διάσημη Γερμανίδα συνάδελφο του Καβάκου Anna Sophie Mutter όσο και γενικότερα από όλο της το έργο. H φόρμα του έργου, συνέχισε η συνθέτης, μοιάζει με έναν λαβύρινθο! 


Απαράμιλλη τεχνική - Καθηλωτική ατμόσφαιρα

Το έργο ξεκίνησε με σόλο του βιολιού το οποίο άρχισε σιγά σιγά να συνοδεύει ο ήχος ροής άμμου. Τα έγχορδα της ορχήστρας άρχισαν να ενεργοποιούνται και αυτά αλλά με έναν τόσο διακριτικό τρόπο – ο Καβάκος είχε επαινέσει παλαιότερα τις ικανότητες της συγκεκριμένης ορχήστρας να συνοδεύει διακριτικά – που ήταν σχεδόν ανεπαίσθητος, στα όρια της σιωπής. Τα μοτίβα της αρχής σταδιακά επαναλαμβάνονταν και εξελίσσονταν καθώς η μεγάλη ορχήστρα με ενισχυμένα κρουστά και χρήση πολλών οργάνων και εφέ συνομιλούσε με το σολίστα σε μια πολύπλοκη και πολυδιάσταση σύνθεση με πολλές αιχμηρές κορυφώσεις, εναλλαγές του ρυθμού, ένα παλίμψηστο διαθέσεων. 

Στην cadenza o Καβάκος καθήλωσε την αίθουσα καταδεικνύοντας με εμφατικό τρόπο γιατί το έργο είναι γραμμένο για εκείνον, αφού ελάχιστοι ίσως μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτές τις σχεδόν απίστευτες τεχνικές απαιτήσεις και μάλιστα με τρόπο που να μην παραπέμπει απλώς σε άσκηση υψηλής τεχνικής δεξιοτεχνίας αλλά να κάνει την τεχνική να μοιάζει αυτονόητη ανταποκρινόμενος ταυτόχρονα σε ερμηνευτικές απαιτήσεις μεταφέροντας το κοινό σε μια άλλη, θα λέγαμε, διάσταση. Yπό τη διεύθυνση του έτσι κι αλλιώς κυριαρχικού στο μουσικό γίγνεσθαι και με έφεση σε σύγχρονα και τεχνικά απαιτητικά έργα Andris Nelsons, προς το τέλος του έργου σε τέλειο συγχρονισμό χρησιμοποιήθηκαν οι υψηλές τονικές περιοχές των υπέροχων εγχόρδων της ορχήστρας και του σολίστα, καθώς και οι λεγόμενες αρμονικές δημιουργώντας ένα καθηλωτικό αποτέλεσμα στο πιο όμορφο ίσως σημείο του έργου, προτού αντιστρέφοντας την αρχή η ροή της άμμου συνόδευσε και πάλι τον Καβάκο προς τη σιωπή. 

Το κοινό έμεινε εντελώς αυθόρμητα παγωμένο για αρκετή ώρα προτού ξεσπάσει σε αποθεωτικά χειροκροτήματα για τους συντελεστές και τη συνθέτη που ανέβηκε και αυτή πανευτυχής στη σκηνή του Carnegie Hall στο θριαμβευτικό αποκορύφωμα των εμφανίσεων του Λεωνίδα Καβάκου στη Νέα Υόρκη. 


Συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για την Ουκρανία


Όπως ανακοινώθηκε εχτές από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με πρωτοβουλία αν δεν μας απατά η εντύπωσή μας, του Λεωνίδα Καβάκου και των καλλιτεχνών, θα πραγματοποιηθεί στις 14 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μια συναυλία υπέρ των θυμάτων του πολέμου στην Ουκρανία. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει το Κουαρτέτο με πιάνο αρ. 3 σε ντο ελάσσονα, έργο 60, καθώς και το Κουαρτέτο με πιάνο αρ. 1 σε σολ ελάσσονα, έργο 25 του Johannes Brahms. Στη συναυλία θα λάβουν μέρος οι Βασίλης Βαρβαρέσος (πιάνο), Ηλίας Λιβιεράτος (βιόλα) και Τιμόθεος Γαβριηλίδης Πετρίν (τσέλο). Όλοι οι καλλιτέχνες συμμετέχουν αφιλοκερδώς. Τα έσοδα θα διατεθούν υπέρ της ανοικοδόμησης του μαιευτηρίου της Μαριούπολης.

Ήμασταν τυχαίοι μάρτυρες ενός περιστατικού πριν μερικά χρόνια, όταν ο Έλληνας σολίστας με ενθουσιασμό ανέφερε σε συναδέλφους του, μέλη κορυφαίας ορχήστρας, τις συναυλίες τις οποίες διευθύνει με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, προσφέροντας μάλιστα την αμοιβή του στους μουσικούς. Λόγω αυτής της ιδιαίτερης και μακροχρόνιας σχέσης με την ΚΟΑ, η αρχική ιδέα ήταν να είναι αυτή το μουσικό σύνολο της εν λόγω συναυλίας συμπαράστασης στην Ουκρανία με πρωτοβουλία του Καβάκου. 

Σύμφωνα όμως με πληροφορίες που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο αμέσως μετά την ανακοίνωση της επερχόμενης συναυλίας και στο βαθμό που μπορέσαμε εν μέρει λόγω και της διαφοράς ώρας να διασταυρώσουμε κάποιες από αυτές, η ορχήστρα με μυστική ψηφοφορία, μετά από συζήτηση και αντιπαράθεση, στην οποία «ελληνικώ τω τρόπω» αν μας επιτρέπεται η έκφραση οι διαχωριστικές γραμμές αφορούσαν και άλλα πέραν του ζητήματος της Ουκρανίας, «εσωτερικά» θέματα, αρνήθηκε τη συμμετοχή της, με αποτέλεσμα ο Λεωνίδας Καβάκος, που προφανώς επιθυμούσε διακαώς να πραγματοποιηθεί αυτή η εκδήλωση, να επιλέξει την παραπάνω σύνθεση μουσικής δωματίου. Η αμφιλεγόμενη αυτή απόφαση της ορχήστρας προκάλεσε αντιδράσεις και έντονες αντιπαραθέσεις στα κοινωνικά δίκτυα, όπως αντίστοιχες παρόμοιες αποφάσεις άλλων καλλιτεχνών τις προηγούμενες μέρες.  

Υψηλού επιπέδου συντελεστές

Σε κάθε περίπτωση ο χαρακτήρας της εκδήλωσης δεν μπορεί να σκιαστεί από τις όποιες ενστάσεις άλλων, αφού οι καλλιτέχνες που θα συμμετέχουν είναι αφοσιωμένοι στο σκοπό της, το ενδιαφέρον του κοινού φαίνεται να είναι αυξημένο ενώ είναι δεδομένη η υψηλή καλλιτεχνική αξία των συμμετεχόντων. Η Κρατική Ορχήστρα κατά κάποιο τρόπο εκπροσωπείται έτσι κι αλλιώς αφού ο Ηλίας Λιβιεράτος είναι ο πρώτος κορυφαίος της στις βιόλες. Οι άλλοι δύο είναι γνωστοί και στην ένθεν πλευρά του Ατλαντικού. Ο Βασίλης Βαρβαρέσος έχει πραγματοποιήσει όλα τα στάδια των σπουδών του μέχρι και το διδακτορικό του στη διάσημη Juilliard School of Music, είχε κάνει το ντεμπούτο του σε νεαρή ηλικία στο Carnegie Hall ενώ τον είχαμε απολαύσει το 2017 στη Νέα Υόρκη κατόπιν προσκλήσεως της Hellenic-American Cultural Foundation. Ο ανερχόμενος Τιμόθεος Γαβριηλίδης Πετρίν απόφοιτος του Curtis Institute of Music έχει ήδη αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές για τις εμφανίσεις του και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, ενώ η πρόσκληση του Καβάκου για τη συγκεκριμένη συναυλία όσο και η πρόσφατη σύμπραξή του με την ΚΟΑ ως σολίστα υπό τη διεύθυνση του Καβάκου μιλούν από μόνες τους.

Και στο βάθος … η Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης.


Όσον αφορά τις επόμενες εμφανίσεις του Λεωνίδα Καβάκου στη Νέα Υόρκη, και ενώ το πρόγραμμα του Carnegie Hall για την επόμενη σαιζόν δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί και αναμένεται, είναι ήδη προγραμματισμένη η επόμενη εμφάνιση του Καβάκου με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Η σειρά των συναυλιών, στο ανακαινισμένο David Geffen Hall, το οποίο αναμένεται να εγκαινιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου, είναι προγραμματισμένη για το Μάιο (4,5 και 6) του 2023. Ο Έλληνας σολίστας θα ερμηνεύσει το Πρώτο Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα του Σοστακόβιτς υπό τη διεύθυνση του Ιταλού αρχιμουσικού, διευθυντή της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας (της Ουάσιγκτον) Gianandrea Noseda.