Καθώς ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών συμπληρώνει ογδόντα χρόνια από την ίδρυσή του, ο κόσμος που τον περιβάλλει ελάχιστα προσομοιάζει σε εκείνον του 1945. Οι ιδρυτές του οραματίστηκαν έναν διεθνή θεσμό που θα προάγει την ειρήνη, τη συνεργασία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Σήμερα, αυτό το όραμα παραμένει επίκαιρο, με τις προκλήσεις να έχουν διευρυνθεί: οικονομικές ανισότητες, νέες μορφές συγκρούσεων, περιβαλλοντική κρίση και η επείγουσα ανάγκη προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο όπου ο χρόνος επιταχύνεται. Ο ΟΗΕ δεν μένει αμέτοχος — μαθαίνει και μεταμορφώνεται για να ανταποκριθεί στη νέα εποχή.
Η διαδικασία αυτή της ανανέωσης είναι ήδη ορατή. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στα όργανα του ΟΗΕ – από το Συμβούλιο Ασφαλείας έως τη Γενική Συνέλευση – αντανακλούν τη βούληση των κρατών-μελών να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα και τη λογοδοσία του συστήματος.
Η «Ατζέντα για την Ειρήνη», οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας και οι νέες πρωτοβουλίες για βιώσιμη ανάπτυξη και ψηφιακή διακυβέρνηση είναι βήματα που αποδεικνύουν την δέσμευση για την μετεξέλιξη προς έναν πιο ευέλικτο, πιο αποτελεσματικό Οργανισμό.
Η ανάγκη καινοτόμου προσέγγισης είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εποχής μας. Η ταχεία εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, η ψηφιακή υπερφόρτωση του σύγχρονου τρόπου ζωής, τα παράλληλα φαινόμενα της ερημοποίησης και λειψυδρίας, οι μετακινήσεις πληθυσμών και η δημογραφική κρίση, αποτελούν μόνο μέρος των μείζονων ζητημάτων.
Η διεθνής κοινότητα δεν παραμένει αδρανής, σε ρόλο παρατηρητή. Στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, αναζητά καινοτόμες λύσεις και διαπραγματεύεται νέα κανονιστικά πλαίσια και δικλείδες ασφαλείας απέναντι στα νέα δεδομένα.
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια, με σταθερή προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και στις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, τον οποίο συνυπέγραψε ως ιδρυτικό μέλος μαζί με πενήντα ακόμα κράτη.
Κατά την τρέχουσα θητεία της ως εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, για τρίτη φορά στην ιστορία της, η χώρα μας διαδραματίζει μείζονα ρόλο στις προσπάθειες διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας — από την Αϊτή μέχρι την κεντρική Αφρική και από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή.
Ταυτόχρονα, ηγείται, μεταξύ άλλων, της ανάδειξης της κρίσιμης διάστασης της θαλάσσιας ασφάλειας, μέσω της υιοθέτησης σχετικών Αποφάσεων και της διοργάνωσης ειδικών συνεδριάσεων στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Στη συμπλήρωση των 80 χρόνων, ο ΟΗΕ στέκει σε μια κρίσιμη καμπή, που αποτυπώνει τόσο τις δυσκολίες όσο και τις δυνατότητες της διεθνούς κοινότητας. Είναι ένας Οργανισμός 193 κρατών που εξακολουθεί να εμπνέει, γιατί προσαρμόζεται χωρίς να προδίδει τις αξίες του.
Και η διαχρονική αναγκαιότητά του συνοψίζεται στη ρήση του πρώην Γενικού Γραμματέα Dag Hammarskjöld, ότι «τα Ηνωμένα Έθνη δεν δημιουργήθηκαν για να οδηγήσουν την ανθρωπότητα στον παράδεισο, αλλά για να την σώσουν από την κόλαση». Αυτό παραμένει το διαχρονικό χρέος μας απέναντι στις επόμενες γενιές.
Η Πρέσβης Αγλαΐα Μπαλτά είναι η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη και το κείμενο δημοσιεύτηκε στο ” Βημα “
